Sinds 1993 maakt de NTTB ranglijsten voor senioren met behulp van het Duitse Joola Ranglisten System. In die tijd was dit vrijwel het enige systeem waarin de sterkte van spelers werd bepaald aan de hand van individuele resultaten en waarbij het verschil in sterkte tussen spelers in één wedstrijd mede bepalend was voor de te behalen (of te verliezen) ranglijstpunten. Het was toen voor de Nederlandse top het meest bruikbare systeem, ook omdat het met relatief weinig uitslagen al een redelijk goede ranglijst produceerde. Goed wil zeggen een ranglijst die een redelijk betrouwbaar beeld van de sterkteverhoudingen gaf en bruikbaar was voor het maken van plaatsingslijsten voor toernooien.
De nationale seniorenranglijst wordt momenteel viermaal per jaar gepubliceerd. De ranglijst wordt gebruikt bij het maken van plaatsingslijsten voor de Nederlandse kampioenschappen A, -B en -C, de Masters, de Nationale Seniorenmeerkampen -B en -C en de nationale Beker. Tot 2013 was de ranglijst ook bepalend voor de sterktevolgorde van eredivisieteams. Na het afschaffen van de verplichte opstelling in de eredivisies in 2013 is de ranglijst hiervoor niet meer nodig.
Het Joola systeem heeft echter een aantal beperkingen:
- De registratie is tijdrovend, omdat alle resultaten van individuele wedstrijden handmatig geregistreerd moeten worden. Op dit moment worden alleen de resultaten uit de landelijke competities, de NK's A, B en C, de Masters, de NSM-B en -C en de Beker meegenomen.
- De ranglijsten voor dames en heren zijn volledig gescheiden. Hierdoor is het bv. niet mogelijk resultaten van dames die in een heren- of gemengde competitie spelen mee te tellen.
- Op de ranglijst tellen alleen resultaten mee die in de 12 maanden voorafgaand aan de publicatiedatum zijn behaald. Wie 12 maanden geen resultaten haalt in de genoemde evenementen heeft geen notering op de ranglijst.
- Voor een betrouwbaar puntentotaal zijn minimaal 15 individuele resultaten nodig. Met nationale toernooien alleen is dat aantal voor veel spelers moeilijk te halen. Dat geldt vooral voor spelers die niet in de Nederlandse landelijke competitie spelen en daarnaast voor dames die niet in de landelijke damescompetitie uitkomen.
- Bij elke ranglijst komen er niet alleen nieuwe resultaten bij, maar vervallen ook resultaten. De vervallen resultaten hebben evenveel invloed als de nieuwe resultaten, maar worden meestal vergeten. Daarom is het vaak lastig uit te leggen wat er op de ranglijst gebeurt.
Daarom is de afgelopen jaren gezocht naar een ander systeem voor de nationale seniorenranglijsten.
Het nieuwe ranglijstsysteem werkt volgens het principe van de World Rankings van de ITTF (een
👉Elo systeem gebruikt veel bij de andere sporten). Ook in dit systeem tellen alle individuele resultaten mee en wordt de puntentoekenning per wedstrijd bepaald door het verschil in punten tussen de beide spelers in een wedstrijd.
Ten opzichte van het Joola systeem heeft de NTTB-Elo echter voordelen:
- Het puntentotaal wordt niet over een bepaalde tijdsperiode berekend. Dat betekent dat er alleen verandering is door nieuwe resultaten. De ontwikkelingen zijn daarmee beter te begrijpen.
- Er zijn minder resultaten nodig voor een goede notering. Bij 2 winst- en 2 verliespartijen is al een vrij goede ranking te maken, bij 5 winst- en 5 verliespartijen is de ranking geheel betrouwbaar.
- Wie niet speelt, kan, anders dan in het Joola systeem, nooit omhoog gaan. Doordat er "inflatie" in het systeem is opgenomen (winst tegen een speler levert meer punten op dan verlies kost), zijn actieve spelers zelfs in het voordeel.
- De ranglijst verenigt dames, heren, jongens en meisjes. Alle in Nederland behaalde resultaten kunnen worden meegenomen en de puntentotalen zijn onderling vergelijkbaar. Het maakt dus niet uit in welke competitie of welk toernooi iemand speelt, alles kan meetellen. Alleen buitenlandse competities kunnen niet worden verwerkt.
- De verwerking van uitslagen gaat grotendeels automatisch, waardoor er veel meer informatie kan worden opgenomen. Waar in het Joola systeem nu ongeveer 600 heren en 400 dames zijn opgenomen zitten in de NTTB-Elo ongeveer 17.000 spelers.
- Waar het Joola systeem alleen bruikbaar was voor een aantal landelijke toernooien, is de NTTB-Elo ook bruikbaar voor afdelingen en zelfs binnen verenigingen.
Deze voordelen zijn de reden dat de NTTB het Joola systeem wil vervangen door de NTTB-Elo. Op dit moment is een versie beschikbaar waarin van alle NTTB-leden de volgende resultaten zijn verwerkt:
- Bevat nu reeds alle competitieresultaten van NAS in alle klassen sinds voorjaar 2009.
- Nationale toernooien (alles van 2013 en 2014 en senioren beperkt van 2009-2012)
- Maandelijkse publicatie.
- Competitieresultaten via NAS, toernooiresultaten moeten apart aan worden aangeleverd.
- Selectie mogelijk: landelijk, afdeling, vereniging voor: iedereen of alleen vrouwen, mannen en jeugd per leeftijd categorie.
- Individuele resultaten per wedstrijd met bij/af punten informatie.
- Gezamenlijke resultaten per competitie.
- Geschiedenis van resultaten tussen twee spelers.
- Bonus- of strafpunten.
Aanpassing berekening voor de initiële rating op december 2016
Voor de ranglijst per 1 december 2016 is de berekening van het algoritme op een paar punten aangepast om er voor te zorgen dat spelers sneller een initiële rating krijgen:
- Alle gewonnen wedstrijden uit vorige competities tellen in de initiële rating mee (tot 4 jaar terug).
- De de initiële rating is gelijk aan de gemiddelde rating van twee beste spelers waarvan is gewonnen.
- Als een speler vier jaar niet actief is geweest, wordt de initiële rating opnieuw berekend.
Aanpassing berekening Elo-rating voor jeugdcompetities op april 2017
Met ingang van april 2017 is een belangrijke wijziging in de berekening van de Elo-ratings van kracht geworden. Reden van deze wijziging zijn de verschillen in ratings tussen spelers die geheel of grotendeels in seniorencompetities en -toernooien spelen en spelers die geheel of grotendeels in jeugdcompetities en -toernooien spelen. Door velen is terecht gesignaleerd dat veel jeugdspelers ten opzichte van gelijkwaardige senioren een veel lagere rating hadden. Deze verschillen vallen vooral op bij jeugdspelers die tegelijkertijd in jeugd- en seniorenevenementen spelen. Deze spelers wonnen vaak van senioren met een aanzienlijk hogere rating, waardoor hun eigen rating flink omhoog ging. Die winst ging echter vaak snel weer geheel of gedeeltelijk verloren wanneer zij tegen gelijkwaardige jeugdspelers, die niet in seniorenevenementen uitkomen, verloren. Het gevolg was dat de ratings van een aantal jeugdspelers niet goed meer met elkaar te vergelijken was, terwijl het ook moeilijk werd om met de Elo-rating te werken in evenementen waarin zowel jeugd- als seniorenspelers uitkomen.
Met hulp van een aantal ranglijstkenners is dit probleem de afgelopen maanden onderzocht, en er is een oplossing gevonden. Per april 2017 zal voor alle klassen van de jeugdcompetities een andere berekeningswijze worden gehanteerd. Tot april 2017 werden in alle wedstrijden bij de verliezer punten van de rating afgetrokken volgens kolom R1 van de puntentabel. Dit is per april 2017 anders. Voor de landelijke jeugdklassen wordt bij de verliezer 90% van het aantal punten in kolom R1 afgetrokken, voor de afdelingsjeugdklassen wordt bij de verliezer 75% van het aantal punten in kolom R1 afgetrokken.
Deze wijziging heeft tot gevolg dat de gemiddelde rating van spelers in elke jeugdcompetitieklasse niet meer constant is (over een hele competitie gaan er bij alle spelers samen evenveel punten af als er bij komen), maar stijgt. Dat komt beter overeen met de werkelijkheid. In een seniorencompetitie is het niveau van alle spelers samen constant. Jeugd echter, wordt gemiddeld in de loop van de tijd sterker. In de afdelingsklassen gaat dit sneller dan in de landelijke klassen, omdat hier meer beginnende en jongere spelers in spelen, bij wie het niveau gemiddeld sneller stijgt.
In de ranglijst van april is de nieuwe berekening met terugwerkende kracht tot 2009 aangebracht. Door alle ratings opnieuw te berekenen is het effect van de wijziging direct volledig zichtbaar. Het effect van de nieuwe berekening is dat de ratings van bijna alle jeugdspelers hoger zijn dan de vorige maanden. Met name bij de spelers die in de lagere jeugdklassen uitkomen kan dit verschil oplopen tot meer dan 200 punten.
Door deze wijziging zijn van veel spelers de ratings niet meer vergelijkbaar met die van de vorige maand. Wel is via de individuele scores van elke speler per wedstrijd te zien hoeveel punten men heeft gewonnen en verloren.
Naast deze grote wijziging is nog een kleine wijziging in de berekening aangebracht. Vanaf nu krijgen spelers voor een overwinning tegen een speler met een lagere rating van 300 punten of meer in evenementen uit categorie R2 en hoger 1 punt voor een winstpartij. Dit was 0. Dit geldt dus niet voor de competitie (R1) en kleine toernooien (R0).
Aanpassing berekening Elo-rating voor jeugdcompetities op januari 2021
Sinds we in 2016 zijn gestart met de Elo-ranglijsten hebben we geprobeerd zo min mogelijk te veranderen.
Van tijd tot tijd is het echter nodig om kleine aanpassingen aan te brengen. Een voorbeeld daarvan is de coronaperiode. Omdat er lange tijd niet of beperkt kon worden gespeeld is de periode dat iemand zijn licentie behoudt langer gemaakt.
De afgelopen jaren is ook gebleken dat het voor beginnende spelers lang duurt voordat zij een rating krijgen. Dat geldt vooral voor jeugdcompetities. In veel afdelingen spelen in de laagste jeugdklassen of de aparte startersklassen nagenoeg alleen hebben spelers zonder rating. Momenteel moet een jeugdspeler om een rating te krijgen minimaal 3 keer winnen in ten minste 6 wedstrijden tegen een speler die zelf al een rating heeft. Bij de senioren is dat 5 winstpartijen uit 10 wedstrijden tegen een speler met een rating. In de seniorencompetities heeft echter bijna iedereen al een rating, waardoor een nieuweling meestal reeds in zijn eerste competitie zelf een rating krijgt. Bij jeugd kan dat soms twee tot drie competities duren.
Momenteel wordt een zogenaamde initiële rating toegekend, gebaseerd op het gemiddelde van de rating van de twee hoogst gerangschikte tegenstanders van wie die speler gewonnen heeft. In klassen waar bijna niemand een rating heeft, werkt dit algoritme echter niet.
Daarom is een extra criterium toegevoegd voor de toekenning van de initiële rating. Indien een speler zonder rating 3 van de 6 wedstrijden wint tegen spelers die ook geen rating hebben, krijgt hij een initiële rating van 100 punten. Als hij in dezelfde periode wint van andere spelers die al op de rating hadden, wordt de rating van deze spelers ook gebruikt voor berekening van de initiële rating. Als de rating van deze spelers hoger was dan 100, wordt de initiële rating berekend zoals voorheen: het gemiddelde van de twee hoogste overwinningen. Als de rating van deze spelers lager was dan 100 heeft dit geen invloed op de initiële rating.
Deze wijziging wordt met terugwerkende kracht toegepast vanaf het begin van de najaarscompetitie 2021. Dit betekent dat het aantal jeugdspelers met een rating in de lagere jeugdklassen sterk zal toenemen.